Núi Bà Đen tại Tây Ninh cao 986m so với mặt nước biển. Nơi đây được mệnh danh là Đệ nhất Thiên sơn.
Núi Bà Đen lâu nay đã trở thành điểm đến hấp dẫn của đông đảo du khách. Núi nằm tại xã Thạnh Tân, cách thành phố Tây Ninh (tỉnh Tây Ninh) khoảng 11km. Với độ cao lên đến 986m, ngọn núi này được mệnh danh là “nóc nhà Nam Bộ”.
Khu vực núi Bà Đen có tổng diện tích khoảng 24km2 và được cấu thành bởi 3 ngọn núi nhỏ là núi Heo, núi Phụng và núi Bà Đen. Nơi đây nổi tiếng với hệ thống chùa linh thiêng, thu hút khách thập phương đến chiêm bái như chùa Trung, chùa Bà và chùa Hang.
Tương truyền thời nhà chúa Nguyễn cai quản vùng đất này, quan trấn nhậm vùng Trảng Bàng là Lý Thiên có người con gái tên là Lý Thị Thiên Hương. Trong một lần lên núi vãng cảnh chùa, nàng chẳng may bị côn đồ ức hiếp. May mắn, nàng được tráng sĩ Lê Sĩ Triệt cứu giúp.
Khâm phục tài đức hơn người của tráng sĩ, cha mẹ Thiên Hương đã hứa gả nàng cho chàng. Tuy nhiên, trong lúc Sĩ Triệt xa nhà trận mạc, Thiên Hương lại bị kẻ xấu vây bắt toan hãm hiếp. Để giữ đức hạnh và nghĩa tình với vị hôn phu, Thiên Hương đã nhảy xuống khe núi tiết tử. Hương hồn Thiên Hương trở về báo mộng cho vị sư trụ trì của ngôi chùa trên núi trong diện mạo màu đen sẫm. Từ đó, người đời gọi nàng là Bà Đen và lập miếu thờ trên núi.
Ngày nay, núi Bà Đen là một trong những tụ điểm và là biểu tượng tâm linh của người dân Nam Bộ. Trong vùng có 6 chùa với ngôi cổ tự hơn 300 năm tuổi. Tỉnh Tây Ninh đã kêu gọi doanh nghiệp đầu tư, biến vùng núi Bà Đen trở thành điểm du lịch tâm linh nổi tiếng với nhiều công trình kỳ vĩ.
Điển hình là bức tượng Phật Bà Tây Bổ Đà Sơn được đúc bằng 170 tấn đồng đỏ với chiều cao 72m cũng là một điểm nhấn nổi bật của khu du lịch núi Bà Đen. Đây là tượng Phật Bà cao nhất châu Á. Bên trong khối đế chân tượng có các phòng trưng bày và triển lãm nghệ thuật Phật giáo cho du khách tham quan.
Tại núi Bà Đen, Lễ vía bà Linh Sơn Thánh Mẫu - Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia - được tổ chức thường niên từ mùng 4 đến mùng 6 tháng Năm âm lịch. Ngoài ra, núi Bà Đen còn sở hữu một hệ sinh thái phong phú và cảnh quang tuyệt đẹp. Chính vì thế mà từ lâu, nơi đây đã được nhiều phượt thủ lựa chọn cho chuyến trekking leo núi, chinh phục thiên nhiên.
Trong chiến tranh chống Mỹ, núi Bà Đen đã từng là nơi diễn ra nhiều trận đánh ác liệt của quân và dân ta. Để ghi nhớ khoảnh khắc lịch sử oai hùng đó, Khu di tích đã trùng tu và xây dựng 2 địa điểm trưng bày một số hiện vật và hình ảnh về các cán bộ, chiến sĩ quân giải phóng, đó là động Kim Quang và bảo tàng dưới chân núi.
Mùa khô Tây Ninh luôn là mùa đẹp nhất và thuận tiện nhất cho những chuyến du lịch. Vì vậy thời điểm lý tưởng nhất để bạn đến với khu du lịch núi Bà Đen là từ tháng 11 đến tháng 5 năm sau. Lúc này trời nắng nhẹ, ít khi mưa, thích hợp với các hoạt động tham quan, khám phá ngoài trời. Vào mùa mưa (từ tháng 5 đến tháng 10), du khách vẫn có thể tham quan danh thắng núi Bà Đen bằng hệ thống cáp treo hiện đại, công suất lớn.
Ngày 21-1-1989, Bộ Văn hóa - Thông tin đã công nhận núi Bà Đen là Di tích lịch sử và danh thắng cấp quốc gia. Nơi đây mang trong mình một nét đẹp hòa quyện giữa nét đẹp thiên phú và nét đẹp nhân tạo. Mỗi người đến đây đều sẽ được hòa với thiên nhiên và cảm giác nhẹ nhõm lòng mình.